زیتون – مریم تاوار- در روزهای اخیر صفحه اینستاگرام شماری از مربیان شناخته شده رقص در ایران «با حکم قضایی» مسدود شد. این نخستین بار نیست که فعالان فضای مجازی به اتهام «جرایم اخلاقی یا اشاعه فساد» دستگیر میشوند اما آنچه در مورد اخیر خبرساز شد، اعترافات متهم ۱۸ ساله در مقابل دوربین صدا و سیما، در شرایطی بود که زیر فشار روحی شدیدی قرار داشت.
مائده هژبری دختر ۱۸ سالهای که اعترافاتش در شبکه یک تلویزیون ایران پخش شد، تصاویر رقص خود را در اینستاگرام به اشتراک میگذاشت. او در فیلم اعتراف به گریه افتاد و تحت فشار ابراز ندامت کرد. این اعترافگیری واکنشهای بسیار زیادی را در فضاهای مجازی به همراه داشته است. از جمله محسن بیات زنجانی، فرزند آیتالله بیات زنجانی، که در توییتر نوشت: «واقعا خروجی پخش کردن اینگونه اعترافات چیست؟ کدام مخاطبی اقناع میشود؟ برای چه کسی درس عبرت است اصلا؟ من مبهوت ماندهام از اینکه صداوسیما واقعا نمیفهمد یا تعمدا دنبال تحریک عواطف بخشهای زیادی از جامعه است!»

پس از دستگیری، در صفحه اینستاگرام دستگیرشدگان این جمله به چشم می خورد: «این صفحه حسب دستور مقام محترم قضایی به علت انتشار محتوای مجرمانه مسدود گردید.» تمام ویدئوهای رقص هم از صفحات این اشخاص حذف شده است.
حدود دو ماه پیش، تورج کاظمی، رییس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) تهران بزرگ درباره این دستگیری ها صحبت کرده بود. او گفته بود که نیروهای ویژه پلیس مشغول بررسی ۵۱ هزار صفحه اینستاگرام با «محتوای مستهجن و مبتذل» هستند. کمال هادیانفر اعلام کرده بود که پلیس مشغول شناسایی ادمین این صفحات است.
جمعی که اکنون دستگیر شده اند، به گفته تورج کاظمی، تنها یک سوم افرادی هستند که تحت تعقیب پلیس فتا قرار دارند. چون تاکنون یک سوم این پروندهها به نتیجه رسیده است.
ادامه مخالفت با رقص با وجود بازتاب منفی جهانی
سابقه دستگیری فعالان مجازی در ایران تقریبا به اندازه عمر فعالیت های مجازی است. چهارسال پیش هم یک گزارش تصویری کوتاه پخش شد که نشان می داد جوانانی که موزیکویدئوی مشهور «هپی» (Happy) اثر فرل ویلیامز را در تهران بازسازی کرده بودند بازداشت شدهاند. آنها در برابر دوربین ۲۰:۳۰ به اقدام خود اعتراف و از آن ابراز پشیمانی کردند. این اتفاق تبدیل به یک بمب خبری تکاندهنده در رسانههای جهان شد.
پلیس ایران در این گزارش به وضوح برای تهدید افکار عمومی و مقابله با پیوستن ایرانیها به حرکتهای جهانی با بهرهگیری از ظرفیتهای شبکههای اجتماعی، اعلام کرد تمام کسانی که در نسخه ایرانی این موزیکویدئو نقش داشتند، «در دو ساعت شناسایی و ظرف شش ساعت دستگیر شدند». آنها در حالی که پشتشان به دوربین بود، به شیوه سنتی صداوسیمای جمهوری اسلامی اعتراف کردند که فریب خوردهاند.
فرمانده نیروی انتظامی تهران، در این گزارش خطاب به کسانی که جوانان را اغفال میکنند، هشدار داد که «سرعت عمل پلیس در کشف و شناسایی این افراد بسیار سریع است و قطعا ما با این افراد برخورد خواهیم کرد».
خبر این بازداشتها واکنشهای بسیاری را در پی داشت. حتی فرل ویلیامز، خواننده و آهنگساز معروف آمریکایی و سازنده و اجرا کننده این قطعه موسیقی، گفت: «بازداشت این بچه ها فقط به خاطر تلاش برای پراکندن شادی، از غمانگیز هم غمانگیزتر است». پس از آن، در همراهی با جوانان ایرانی، بازسازی ویدئوی هپی در سراسر جهان رایج شد و صدها نمونه از بازسازی این ویدئو و رقصیدن جوانان و حتی مسلمانان با این آهنگ در فضای مجازی پخش شد.
دو سال پیش نیز قوه قضاییه ایران تعدادی از افرادی که به عنوان مدل و عکاس مدلینگ در اینستاگرام فعالیت میکردند را بازداشت کرد. دادسرای جرایم رایانهای ایران آن زمان گفته بود که عملیات «عنکبوت ۲» برای شناسایی آن افراد دو سال طول کشیده است.